İçerik
Tuning nedir?
UYARI: Tarafımca yazılan tüm modifikasyon hakkında bilgiler ve ipuçları için sorumluluk kabul etmiyorum. Deneysel değerleri temsil etseler de, yine de hasara neden olabilirler. Ayrıca, motorda yada diğer sistemlerdeki modifikasyonlar genellikle yasal (ülkelere göre değişik kanunlar söz konusu) olmadıkları için sizi ve trafikteki diğerlerini tehlikeye atabileceğinden suç olarak görüldüğü sonucu unutulmamalıdır.
Bu modifikasyon bilgileri hiçbir şekilde tam bir rehber değildir ve yanlış veya tutarsız olabilecek bilgilerden ve oluşacak olumsuzluklar ve hasarlardan hiçbir şekilde sorumlu değilim. Bu bilgiler sadece referans (teorik bilgiler) içindir ve sadece profesyonel kişiler yada ekipler/kuruluşlar tarafından yapılmalıdır. Bunlar asla basit işler değildir ve bilinçsizce yaklaşılan her adımın faturası çok ağır bir şekilde ödenebilir. Buradaki ve diğer tüm tuning hakkında okuyacağınız makalelerin, bu uyarıyı okuduğunuzu ve kabul ettiğinizi gösterir.
Tuning ile ilgili en önemli temel bilgilerin basit ve anlaşılır bir şekilde anlatımı
Tuning nedir? Araç tuning veya taşıt tuning performansı arttırmak veya sürüş özelliklerini iyileştirmek için otomobiller, motosikletler ve diğer araçlar için bireysel değişiklikleri (modifikasyon) ifade eder. Birçok durumda görsel ve akustik tasarım da bu işin içine dahildir.
Tuning, tam anlamıyla “ince ayar” anlamına gelir ve daha dar anlamda, motora, gövdenin aerodinamiğine yada sürüş karakterine ince ayar yapılarak, performansı arttırmak veya iyileştirmektir.
Tuning, karmaşık kaporta ve motor değişikliğinden, basit bir görsel dokunuşa kadar kapsar. Ancak odak noktası olarak aracın motorudur.
Neredeyse tün dünyada bireysel değişiklikler (modification) için kullanılan tuning terimi, ABD ve bazı Ülkelerde, tuning yerine Customizing (customizing hakkında geniş bilgiyi, Custom nedir? – Customizing hakkında herşey adlı makalemden edinebilirsiniz) ifadesi kullanılmaktadır. “Tuning” ve “Customizing” terimleri arasında tam net bir ayrım yapmak mümkün olmasada, her iki kelimede, sonuç olarak, değiştirmek anlamına gelen “Modify” (Modifiye) işlemidir. Aslında, üç ifadede aynı amaca hizmet etmekteler. Mevcut olanı kişisel, bireysel istekler doğrultusunda değişiklik yapmak. Tuning, bireysellik arzusudur ve profesyonel araç tuning hizmeti sunan kişilere ise “Tuner” veya “Customizer” tabiri kullanılır.
Modification=Tuning=Customizing
Modifikasyon işlemlerine başlamadan önce iyi düşünmüş ve karar vermiş olmanız gerekir. Burada sorulacak en kritik soru, modifiye edilecek olan aracın ne amaçla kullanılacak olmasıdır. Siz bir aracı drag için mi, pist yarışları için mi, zorlu arazi şartlarında mı yoksa daha farklı bir şey için mi kullanacaksınız. Çünkü vereceğiniz o karar sizin aracınızı o hizmet doğrultusunda hazırlayacaktır. Örneğin bir drag aracı için yüksek beygir gücü ve tork gerekirken, pist odaklı bir araç için daha dengeli gücünün yanında kullanım ve sürüş becerileri de çok önemlidir. Drag yarışlarında saniyeler sürerken, pistte belkide 1 saat boyunca performansa ihtiyacınız var. Diğer yandan zorlu bir arazi koşullarında çok daha iyi süspansiyonlara ihtiyacınız olacaktır. Çok önemli olan diğer bir hususta, hangi nedenle araç modifiye edilecek olursa olsun, mutlaka güvenlik (safety) ihmal edilmeyip aynı oranda iyileştirilmelidir.
Tuning çeşitleri
Tuning sadece performanslı araçlar hakkında övünmek isteyen araba meraklıları için bir şey değil. Yapılan değişiklikler ayrıca araçtaki güvenliği artırmaya ve sürüş davranışını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Genel olarak iki araç tuning çeşiti vardır. Birincisi, asıl tuning olan, teknik açıdan standart tasarım üzerine sonradan performans artışı sağlayan technical tuning. Bunlar genelde aracın motorunu, aerodinamiğini ve yürür aksamını geliştirerek performansa katkı sağlamaktır. İkincisi, daha sıradan olan ve daha sık görmeye alışık olduğumuz görüntü ve ses üzerine olan tuning çeşidi. Buna genel olarak styling tuning de diyebiliriz. Hem herkes tarafından yapılabilmesi dolayısıyla profesyonel teknik bilgi gerektirmemesi hemde çok daha az maliyetli olmasından dolayı ilgiyi bu yönde üzerine çekmeyi başarmıştır.
Tuning türleri – teknik veya görsel değişiklikler
Genel olarak bu 2 ana tuning çeşidini kabaca kendi içinde 4 türe ayırabiliriz.
Not: Bu dört tür kesin olarak bu şekildedir demek doğru olmayabilir. Bu zihinlerde genel bir tablo oluşturmak için bu şekilde münasip görülmüştür. Yoksa daha farklı isimlerle birlikte daha farklı kategorize edilebilir elbette. Ancak ufak tefek farklılıklarla birlikte genel olarak hep bu şekilde ayrışırlar.
- Engine Tuning
Motor modifiyesinde, motorun standart ayarlarının, aracın performansında önemli bir artış elde edecek şekilde değiştirilmesidir.
Prensip olarak, motorların performansını artırmanın 3 yolu vardır.
1. Silindir hacmini artırmak
2. Motor devrini artırmak
3. Ortalama efektif basıncı (Mean effective pressure – MEP) artırmak. Motor tarafından üretilen güç, ortalama efektif basıncın bir fonksiyonudur. Yani, silindirdeki ortalama basınç. Eğer silindire daha fazla hava itilir ve sıkıştırılırsa, ortalama basınç artar ve böylece daha fazla güç üretir!
Bununla birlikte, taşıtlardaki elektronik kontrol üniteleri son yıllarda giderek daha karmaşık hale geldiğinden, artık birçok tuner da modifikasyon amaçlı elektronik kontrolü kullanmaya başladı. Hatta üstte belirtilen mekanik modifikasyondan fazla, günümüzde chiptuning daha popüler hale gelmiştir.
- Handling & Driving Tuning
Handling & Driving (kullanım ve sürüş) tuning, diğer bir adıyla suspension tuning yada chassis tuning, aracın yol ile doğrudan temas eden yada dolaylı olarak ilişkisi bulunan hareketli parçaları ile ilgilidir. Yani aracın yürüyen (yürür) aksamıdır. Bu nedenle, temel olarak amortisörler, yaylar, lastikler, jantlar ve fren tertibatı gibi unsurlar bu gruba aittir. Mesela araç alçaltılarak daha iyi yol tutuşu sağlanır.
- Exterior Tuning
Exterior tuning, diğer bir adıyla Body tuning, aracın dış kısmı olan gövdesi, kaportası, karoserisidir. Bu alandaki değişikler, araç gövdesinin değiştirilmesidir. Tamamen değiştirilmiş bir gövdeden basit bir spoylere kadar, karoseri modifikasyonunda olanaklar neredeyse sınırsızdır.
Body-tuning iki alana ayrılmıştır. Sadece görselliğe (boya, ışıklandırma, sticker gibi) hitap edebileceği gibi, aerodinamiği iyileştirmek için hizmet edebilir. Body tuning bu nedenle çok çeşitli teknikler kullanır.
- Interior Tuning
Aracın iç kısmındaki değişiklikleri kapsar. Mesela standart donanım yerine daha yüksek kalitede olan karbon, deri veya alcantara gibi parçalar, ses sistemi, ışıklandırma, gösterge paneli, ekranlar, araba koltukları, direksiyon simidi, vites topuzu gibi önemli araç elemanları olarak da değiştirilebilir.
Not: Artık günümüzde çok yaygın olan ses sistemi ve ışıklandırma modifikasyon işlemleri o kadar ileri bir düzeye gelmiştir ki, “Audio (sound)-tuning & Lighting-tuning” olarak başlı başına ayrı birer kategori oluşturmuşlardır.
Tuning kademeleri
Araç parçaları üreticileri genellikle aşamalı olarak modifikasyonları adlandırıyor, peki bu ne anlama geliyor?
Stage 1 Tuning
Kademe 1, araç veya motor üzerinde ek bir çalışma gerektirmeyen, araca hemen uygulanabilir en basit ‘bolt-on’ modifikasyondur. Bir Aşama 1 modifikasyonu genellikle performans parçaları eklenerek araç biraz daha iyileştirilir. Günlük kullanılan araçlar için uygundur.
Stage 1 için örnekler:
• Basit bir engine remap
• Açık hava filitresi
• Spor egzoz
• Fren balatası
• Performans buji…
Kademe 1 modifikasyonu bir araca problem olmadan eklenebilen bileşenler olup, profesyonel bilgi ve beceri gerektirmeyen ve kolayca herkes tarafından yapılabilecek işlemlerdir.
Stage 2 Tuning
Kademe 2 modları seviye 1 den daha yüksek performans kazancı sunar ancak diğer parçalarla birlikte eklenmelidir. Performansta bir artış olacak, ancak genellikle çalışmak için diğer parçaların artırılması veya değiştirilmesi gerekiyor. Örneğin, en iyi performansın elde edilmesi için başka parçaların takılmasını gerektiren turbo gibi.
Bu hafta sonu eğlenceler için bir seçenek olarak düşünülebilir. Ancak bu yöntemle motor daha fazla yüklere maruz kalacağı ve aşınma süresi hızlanacağı için, bazı durumlarda her birkaç yılda bir motor üzerinde büyük bir revizyon gerçekleştirmeniz beklenebilir.
Bir Seviye 2 mod genellikle uzmanlık bilgisi ve araç gereç gerektirir.
Stage 2 için örnekler:
• Turbocharger
• Supercharger
• Performans eksantrik mili…
Stage 3 Tuning
3. kademe artık motor sporları gibi profesyonel durumlar için belirtilir. Bu yöntem, yolda kullanmak için tamamen uygun değildir. Araç tipik olarak düzensiz davranacak, hiçte ekonomik olmayan ve trafikte sürmek için çok sert olacaktır.
Kademe 3 modifiye olan yarış arabaları, normal araçlardan çok daha düzenli olarak revize edilmeli ve bakımı yapılmalıdır. Aracın motoruna uygulanan ekstra zorlamalar, motorun erken aşınmasına neden olacak ve günlük olarak bu araçlar kullanılıyorsa, bu durum çok güvenilir olmayacaktır.
Stage 3 için örnekler:
• Yarış frenleri. Bunlar son derece yüksek sıcaklıklara dayanabilir, ancak serinken oldukça işe yaramazlar. Yolda, etkili bir şekilde çalışmaya başlamadan önce frenleri beklemeyi göze alamazsınız. Pistte, her turda ateşlenecekler.
• Aşırı bir kam mili modifikasyonu. Ancak bu aracı günlük trafikte zorlaştırır.
• Aşırı (debriyajlar) kavramalar, pistlerde çok iyi ancak günlük yavaş trafikte sürüşü neredeyse imkansız hale getirir.
•Ultra hafif volanlar…
Özetle, Seviye 3 modları en agresiftir ve bir yol aracında yapmak istediğiniz şey değildir.
Parça sağlayan bazı tuning şirketleri, ürünlerini 1,2, 3 ve hatta daha yüksek rakamlarla etiketli paketlerde sunmaktalar. Bu etiketleme, karşılaştırma için yararlıdır.
Bir cevap yazın